Balıkesir, Türkiye’nin En Yaşlı 6. İli: Yoksulluk Yaşlı Nüfusun Temel Sorunu

Balıkesir Planlama ve Kalkınma Ajansı (BAPKA), 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü kapsamında yayımladığı raporla Balıkesir ve Türkiye’deki yaşlı nüfusun mevcut durumunu değerlendirdi. Raporda, Balıkesir’in Türkiye’nin en yaşlı nüfusa sahip 6. ili olduğu ve yaşlı nüfusun en büyük sorunlarından birinin yoksulluk olduğu vurgulandı. Rapora göre, Türkiye genelinde yaşlı nüfusun artış göstermesiyle birlikte, bu gruba yönelik ekonomik ve sosyal sorunlar daha görünür hale geliyor.

BAPKA’nın yayımladığı rapor, Türkiye’nin yaşlanma sürecini hızla yaşayan ülkeler arasında yer aldığını ve yaşlı nüfus oranının 184 ülke arasında 67. sırada olduğunu gösterdi. Son beş yılda Türkiye’deki yaşlı nüfusun yüzde 21,4 oranında artış gösterdiği belirtilen raporda, 2018 yılında 7 milyon 186 bin olan yaşlı nüfusun 2023 yılında 8 milyon 722 bine ulaştığı bildirildi.

Rapora göre, Balıkesir’de 65 yaş üstü nüfus oranı yüzde 16,89 ile Türkiye genelinde 6. sırada yer alıyor. Türkiye’de yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il ise yüzde 20,04 ile Sinop olarak açıklandı. Diğer iller arasında Kastamonu, Giresun, Artvin ve Çankırı da üst sıralarda yer alıyor. Ancak yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise Şırnak olarak kaydedildi.

BAPKA raporunda dikkat çeken bir diğer önemli bulgu ise Balıkesir’in tek yaşayan yaşlı nüfus oranında Türkiye genelinde birinci sırada yer alması oldu. 2023 yılında Türkiye genelinde 26 milyon 309 bin 332 hane bulunurken, bu hanelerin yüzde 24,5’inde en az bir yaşlı birey yaşıyor. Balıkesir’de ise bu oran, tek başına yaşayan yaşlı bireyler açısından yüzde 34,4 ile en yüksek seviyeye ulaştı.

Raporda ayrıca Türkiye’de yaşlı nüfusun artışıyla birlikte yoksulluk sorununun da giderek derinleştiği vurgulandı. BAPKA, ekonomik krizler, pandemi ve afetlerin yaşlı nüfusu daha kırılgan hale getirdiğini belirterek, emeklilik maaşlarının ve asgari ücretin yaşlıların temel yaşam giderlerini karşılamakta yetersiz kaldığını ifade etti. Emekli maaşları ile artan yaşam maliyetleri arasındaki fark, özellikle kentlerde yaşayan yaşlıların barınma, beslenme ve sağlık hizmetlerine erişim gibi temel ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırıyor.

BAPKA, yaşlıların kent yoksulluğuna itildiğini belirterek, özellikle tek başına yaşayan yaşlı bireylerin maddi açıdan büyük zorluklar yaşadığını ifade etti. Emeklilik gelirleri ile geçinmeye çalışan yaşlılar, yükselen yaşam maliyetleri ve ekonomik krizler nedeniyle yaşamlarını sürdürebilmek için ciddi bir mücadele vermek zorunda kalıyor. BAPKA, bu durumu “yaşlanmanın bir sorun olmadığı, ancak yoksulluk içinde yaşlanmanın ciddi bir sorun teşkil ettiği” şeklinde ifade etti.

Raporda yer alan verilere göre, Türkiye’de yaşlıların karşılaştığı en temel sorunlardan biri olan yoksulluk, sosyal güvenlik sisteminin yetersizlikleri, artan pahalılık ve yaşlılara yönelik hizmetlerin sınırlı olması gibi faktörlerle daha da derinleşiyor. Ayrıca, kentte yaşayan yaşlıların kırdan kente göçle birlikte daha izole hale geldikleri ve sosyal yardımlara olan bağımlılıklarının arttığı da vurgulandı.

BAPKA, yaşlı bireylerin barınma ve sağlık hizmetlerine erişim konusundaki sorunlarına da dikkat çekti. Özellikle ekonomik krizler ve artan enflasyon nedeniyle yaşlı bireylerin sağlık hizmetlerine erişimde büyük zorluklar yaşadığı belirtildi. Emeklilik maaşlarının düşük olması, bu bireylerin yeterli sağlık hizmeti almasını engellerken, özellikle kronik hastalıklardan muzdarip olan yaşlılar için durum daha da zorlayıcı hale geliyor.

BAPKA’nın hazırladığı rapor, Türkiye’de yaşlılara yönelik ulusal politikaların eksikliğine de dikkat çekiyor. Yaşlı nüfusun artmasına rağmen, bu gruba yönelik yeterli hizmetlerin sağlanamaması, yaşlıların yaşam kalitesinin düşmesine neden oluyor. Özellikle kent merkezlerinde yaşayan yaşlıların daha izole bir yaşam sürdüğü, ekonomik ve sosyal hizmetlere erişimde güçlük çektiği belirtiliyor.

Balıkesir, Marmara Bölgesi'nde yaşlı nüfus oranında ilk sırada yer alıyor. Raporda, Balıkesir’deki yaşlı nüfusun diğer bölgelere göre daha fazla olmasının nedenleri arasında kentin yaşam koşullarının ve sağlık hizmetlerine erişiminin diğer bölgelere göre daha iyi olmasının etkili olduğu ifade ediliyor. Ancak bu durum, kentin yaşlı nüfusuna yönelik hizmetlerin artırılması gerekliliğini de beraberinde getiriyor. Yaşlı bireylerin sosyal hayata katılımı ve ihtiyaçlarının karşılanması noktasında daha fazla sosyal yardım programına ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

BAPKA raporunda sonuç olarak, Türkiye genelinde yaşlı nüfusun hızla artmaya devam edeceği öngörülürken, yaşlıların yaşam kalitesini artıracak politikaların geliştirilmesi gerektiği ifade ediliyor. Yoksulluk ve sosyal hizmetlere erişim konularının, yaşlı nüfusun temel sorunları arasında yer aldığı belirtilirken, Balıkesir gibi yaşlı nüfusu yüksek illerde yerel yönetimlerin daha fazla inisiyatif alması gerektiği vurgulanıyor.